برگزاری مانور ملی آبفا در اصفهان، تولد الگوی نوین مقابله با بحران؛ وقتی نور امید از دل حادثه می‌درخشد
۴ آذر, ۱۴۰۴
سمیرا خدری- از حادثه زلزله سرپل ذهاب تا برگزاری نخستین مانور سراسری استقرار تیم‌های واکنش سریع شرکت‌های آب و فاضلاب کشور در گستره شش هکتاری مجتمع آموزشی و پژوهشی وزارت نیرو در اصفهان، وقایعی به وقوع پیوست که نشان از یک تحول بزرگ داشت. تحولی که نشان داد، آمادگی و هماهنگی، عاملی حیاتی و غیرقابل انکار برای مهار دقیق و به موقع بحران محسوب می‌شود.
«نخستین مانور سراسری استقرار تیم‌های واکنش سریع شرکت‌های آب و فاضلاب ایران در شرایط بحران» که از ششم تا نهم آبان 1404 در اصفهان برگزار شد، از یک تمرین ساده فراتر رفت و به نمایشی زنده از هم‌افزایی و تعهد عمیق به خدمت‌رسانی به مردم در سخت ترین لحظات تبدیل شد.
در مدرسه مدیریت بحران کشور، حادثه زلزله «سرپل ذهاب» در سال 1397 به سرفصلی برای تدوین دوباره اصول مدیریت بحران تبدیل شد چرا که این حادثه نشان داد ناهماهنگی میان دستگا‌های خدمات‌رسان چطور می‌تواند روند خدمات‌رسانی به آسیب‌دیدگان را با مشکل مواجه سازد.
هرچند درس گرفتن از این حادثه تلخ منجر به آن گردید که با دستور «میثم جعفرزاده» مدیرکل وقت دفتر مدیریت بحران وزارت نیرو، تیم‌های واکنش سریع شرکت‌های آب و فاضلاب کشور در آبان 1398 تشکیل شود اما این فقط یک نقطه آغاز بود. از آن سال به بعد، دستورالعمل مقدماتی تشکیل تیم‌های واکنش سریع شرکت های آب و فاضلاب به تدریج منجر به تربیت نیروهایی گردید که در مواجهه با بحران‌های موجود آبدیده‌تر شدند تا این‌که در مانور سراسری استقرار تیم‌های واکنش سریع آب و فاضلاب کشور در اصفهان، این دستورالعمل به یک استراتژی ملی پایدار تبدیل شد.
همین صلابت و اقتدار بود که موجب شد تا مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در آیین افتتاحیه این مانور، قاطعانه بگوید که شرکت‌های آب و فاضلاب، واکنش به بحران را هدف قرار نمی‌دهند بلکه پیش‌‌بینی و پایداری خدمات را دنبال می‌کنند.
هاشم امینی این رزمایش را نمادی از هم‌افزایی، آمادگی و پاسخگویی هوشمند دانست و با اشاره به ۴۳ مخاطره طبیعی تهدیدکننده ایران، اعلام کرد: «صنعت آب و فاضلاب با آمادگی و هماهنگی کامل در مواجهه با بحران‌ها قرار می‌گیرد و با تکیه بر دانش، به کارگیری فناوری و هم‌افزایی ۷۰ هزار نیروی متخصص در شرکت‌های آب و فاضلاب، نیاز مردم به خدمات آبفا حتی در سخت‌ترین بحران‌ها را تامین می‌کند.»
وی با قاطعیتی که در کلامش موج می‌زد، این مانور را نه یک رزمایش، بلکه نمادی از «اقتدار نرم خدمت‌رسانی» معرفی کرد. جایی که ۱۸۰۰ نیرو از ۳۱ استان، با ۲۵۰ دستگاه ماشین‌آلات، یک پیام مشترک را فریاد زدند: «مردم در بحران، تنها نخواهند ماند.»
در این میان نقش‌آفرینی مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان در مدیریت بحران‌ها نیز غیرقابل انکار است. ناصر اکبری که در سال‌های 1401 تا 1403 مدیرکل دفتر مدیریت بحران شرکت مهندسی آب و فاضلاب بود نقش مهمی در تکامل چرخه عملیاتی مهار بحران در کشورایفا کرد. او دستورالعمل وزارت نیرو در خصوص تشکیل تیم‌های واکنش سریع شرکت‌های آب و فاضلاب را با تجربه مستقیم خود از مهار زلزله سرپل‌ذهاب احیاء کرد چرا که به‌خوبی می‌دانست مشکل اصلی مهار به‌موقع و دقیق بحران‌ها در ناهماهنگی و عدم آمادگی تیم‌های خدمات‌رسان و امدادی نهفته است.
اکبری یک باور را نهادینه ساخت؛ این که تیم‌های واکنش سریع باید در دل کویر و کوهستان تمرین کنندو برگزاری مانورهای منطقه‌‌ای در گیلان، کرمانشاه، کرمان، کاشان و کازرون در سال ۱۴۰۳ نتیجه همین باور بود. اوج این تکامل اما در اصفهان رخ داد؛ جایی که «نخستین مانور سراسری استقرار تیم‌های واکنش سریع شرکت‌های آب و فاضلاب ایران در شرایط بحران» با حضور ۳۴ شرکت از سراسر کشور برگزار شد و او که حالا مدیریت شرکت آب و اضلاب استان اصفهان را بر عهده گرفته این مانور را «آغاز شیوه نوین مقابله با بحران‌ها» قلمداد کرد و از تیم‌های حاضر خواست آن‌چه را که آموخته‌اند به همکاران‌شان منتقل کنند تا این تجربیات به یک فرهنگ ملی تبدیل شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان عنوان کرد که «اقتدار واقعی، در هماهنگی و اشتراک داشته‌ها و نداشته‌‌هاست.»
علاوه بر این، در مانور اصفهان صداهایی هم طنین‌انداز شد که اتحاد را گواهی می‌دادند؛ از اظهارات «سیف‌‌الله آقابیگی» مدیرکل مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو که گفت: «این مانور پیامی قاطع برای دشمنان دارد؛ ما با توان داخلی هر بحرانی را مدیریت می‌کنیم» تا در خواست مهم «عبدالرحمن کشوری» معاون انرژی سازمان پدافند غیرعامل کشور که گفت: «این الگو، باید برای همه دستگاه‌ها تکرار شود.»
همچنین اشاره درست سردار «حسین ساجدی نیا» رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با این جمله طلایی که «این مانور اصل خوداتکایی و عدم وابستگی را به خوبی نمایان کرده است» تا سخنان «محمد امجد» مدیرکل دفتر مدیریت بحران شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور که برگزاری این مانور را اقتدار واقعی در عین ظرافت خواند و افزود: «ما با مهربانی، نظم و محبت، اقتدارمان را در مهار بحران نشان می‌دهیم.»
روز جمعه، نهم آبان، مانور به پایان رسید. چادرها جمع شد و ماشین‌آلات به مقر خودشان بازگشتند. با این حال، رویکردی ماندگار بر جای ماند و فرهنگ جدیدی متولد شد: «الگوی ملی مقابله با بحران در صنعت آبفای کشور».
صنعت آب و فاضلاب با عبور از مسیر صدور دستورالعمل آبان 1398 تا تدوین استراتژی آبان ۱۴۰۴، نشان داد که آمادگی واقعی نه در انبارهای تجهیزات و تعداد نفرات اعضای تیم‌های واکنش سریع بلکه در عمق هماهنگی و تعهد قلبی است که شکل می‌گیرد.
موفقیت در برگزاری این مانور برای صنعت آب و فاضلاب کشور نقطه پایان نیست؛ بلکه آغاز آمادگی همه‌جانبه است و نشان از آن دارد که ما حالا آماده‌ایم تا نه فقط بحران‌هارا رفع کنیم، بلکه پایداری هرروزه خدمت به مردم را تضمین نماییم…
