«سقایان وطن»، حافظ پاره‌های تن
۱۴ اسفند, ۱۴۰۳
سمیرا خدری – بر کسی پوشیده نیست که چالش كم‌آبی در سال‌های اخیر، کشور را در زمینه های گوناگون درگیر مشكلات فراوانی كرده است ، خشک شدن منابع آبی در روستاها نه تنها روستاییان را در زمینه تامین آب برای كشاورزی دچار مضیقه کرده بلكه دسترسی آنان به آب شرب هم محدودتر شده به طوری كه برخی روستاها با تانكر آبرسانی می شوند. البته ناگفته نماند که مدیریت نادرست مصرف آب و برداشت‌های بی‌رویه از ذخایر زیرزمینی نیز مزید بر علت شده است.
در این‌باره برخی کارشناسان بر این باورند در حال حاضر بیلان آبی سفره‌های زیرزمینی بسیار منفی است و بسیاری از منابع آبی محلی از مدار بهره‌برداری خارج و به معنای واقعی خشک شده اند.
تشکیل مجمع خیرین آبرسان، استمرار روند رویارویی با خشکسالی
کشور ما ایران در سیر تاریخی خود تا امروز همواره در پی راهکارهایی برای سازگار شدن با کم‌آبی و کاهش آسیب‌پذیری ناشی از خشکسالی بوده است. شاید به جبر جغرافیایی، بیشتر استان‌های کشور محکوم به روند دشوار تامین آب باشند اما به لحاظ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، میزان آسیب‌پذیری و در معرض خشکسالی بودن با انجام برخی اقدامات تا حدودی قابل کاهش است. یکی از این اقدامات تشکیل مجمع خیرین آبرسان در کشور است.
به عنوان نمونه هاشم امینی، مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور سال گذشته در آئین گشایش رسمی مجمع خیرین آبرسان آب شرب کشور با قدردانی از همراهی خیرین در اجرای پروژه‌های آبرسانی به روستاها در اقصی نقاط کشور، آنان را «سقایان وطن» خواند و با برشمردن اقدامات خیرین آبرسان در سال 1402اظهار داشت: «به دنبال تشکیل مجمع خیرین آبرسان کشور و انعقاد تفاهم‌نامه با خیرین، برخی از شرکت‌های صنعتی و نهادهای انقلابی، مشارکت در امر آبرسانی به ۲۳۰۰ روستا در دستور کار قرار گرفت و عملیات آبرسانی در ۶۶۰ روستا با مشارکت خیرین پایان یافت که ارزش ریالی مشارکت خیرین در آبرسانی به این روستاها بالغ بر 2000 میلیارد تومان بوده است.»
بر همین اساس و با توجه به تاکید مدیرعامل آبفای کشور بر تعامل و همکاری با خیرین آبرسان و نیز بر مبنای خط‌مشی و ماموریت مجمع خیرین آبرسان آب شرب در کشور، آبفای استان اصفهان نیز اقدام به شناسایی مناطق روستایی و کمتر توسعه یافته نیازمند به احداث، بازسازی و توسعه تاسیسات آب شرب نمود. نگاهی به سخنان مدیر عامل وقت آبفای استان اصفهان در نخستین همایش ملی خیرین آبرسان در مشهد این وضعیت را روشن تر می‌سازد. وی با اشاره به اقدامات آبفای استان در بحث خیرین آبرسان از بررسی و شناسایی ۲۸۰ روستای تحت پوشش شرکت با مشکل تامین آب خبر داد و اظهارداشت: «از این تعداد ۱۹۴ روستا با مشکلات آبرسانی سیار مواجه هستند که دارای نیاز آبی ۱۴۰ لیتر بر ثانیه‌ای بوده، کمبود ۱۵۰ هزار متر مکعبی مخزن ذخیره داشته و نیاز به اجرای ۲۲۰۰ کیلومتر خطوط انتقال، احداث ۹۰ ایستگاه پمپاژ و اصلاح و توسعه ۱۹۰۰ کیلومتر شبکه توزیع آب با اعتباری بالغ بر ۶ هزار میلیارد تومان دارند.»
آبرسانی به مجتمع 9 روستایی جُندابه، مشت نمونه خروار
از سال‌های گذشته آبفای استان اصفهان با اقداماتی نظیر تشکیل جلسه با موسسه خیریه مهر کوثر، خیرین مدرسه‌ساز و دیگر خیرین و معتمدین، در صدد تشکیل مجمع خیرین آبرسان بوده که امید می‌رود در آینده نزدیک موفق به تشکیل این مجمع شود.
امسال شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان با کمک خیرین آبرسان به منظور افزایش رفاه مردم 9 روستای خیرآباد، دولت‌آباد، نورالله، عشق‌آباد، سرخی،کی، دستگرد، پردز و مزرعه نو در مجتمع روستایی جندابه واقع در بخش تودشک شهرستان کوهپایه، تاسیسات آبرسانی احداث کرد. جندابه روستایی در 20 کیلومتری شهر تودشک است. مدیرعامل آبفای استان اصفهان درباره اجرای این پروژه با بیان این‌که مشارکت خیرین در طرح‌های آبرسانی، الگویی ارزشمند از همدلی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی را در جامعه ترویج می دهد، می‌گوید: «به دنبال حركت عظيم جهاد آبرساني به روستاهاي محروم و داراي تنش آبي كشور، مجتمع آبرساني 9 روستايي جندابه در شهرستان كوهپايه با مشاركت مردم شريف روستاها و استفاده از منابع داخلي و اعتبارات ارزش افزوده به پایان رسید.»
ناصر اکبری در ادامه سخنانش، محرومیت‌زدایی، بهبود کیفیت زندگی، پایداری محیط زیست و توسعه روستاها را از اهداف اصلی این طرح دانست و گفت: در این عملیات 13 هزار و 500 متر خط انتقال و 4700 متر شبكه توزيع آب اجرا شده است.
وی افزود: «برای بهره برداری کامل از این طرح همچنین دو مخزن پيش‌ساخته با ظرفيت 150متر مكعب و يك ايستگاه پمپاژ با ظرفيت 5/2 ليتر بر ثانيه نیز احداث شد که با اجرای این طرح موفق به حذف آبرسانی سیار در این روستاها شدیم.»
علی اسماعیلی یکی از اهالی روستای خیرآباد می‌گوید: «پیش‌تر این روستا به شدت از کمبود آب آشامیدنی در مضیقه بود و به دلیل خشکی چاه‌ها و قنوات، با تانکر آبرسانی می‌شد که پاسخ‌گوی مردم روستا نبود اما الان بی‌نهایت خوشحالیم که با کمک خیرین و مسئولان، آب شرب به خانه‌های‌مان می‌رسد.» اسماعیلی گفت: «متاسفانه با وقوع خشکسالی، اکثر اوقات با کمبود یا قطع آب آشامیدنی روبه‌رو بودیم که باعث ناراحتی اکثر مردم روستا شده بود اما الان مردم خوشحالند و آن‌هایی که به شهر مهاجرت کرده‌اند قصد برگشت به روستا را دارند.»
رقیه پهلوانی، یکی دیگر از اهالی این روستا با اشاره به مشکلات موجود در خصوص آب آشامیدنی گفت: «با خشک شدن قنات‌ها اکثر اوقات با کمبود آب مواجه بودیم اما الان امیدواریم با احداث مخزن و اجرای خط انتقال آب که به کمک مسئولان و مردم انجام شد، مشکل کمبود آب شرب در روستاهای بخش جندابه حل شود.»
آنچه در این میان نقش موثری درخوشحالی مردمان روستا داشته، نیکوکاران و خیرین بوده‌اند که با این اقدام خداپسندانه باعث آبادانی روستاهای منطقه شده‌اند؛ کسانی که که با عزمی راسخ و با همکاری و مشارکت اهالی روستاها آب را به مجتمع روستایی رساندند. شاید اگر این همدلی و همکاری خیرین و روستائیان با مسئولان شرکت آب و فاضلاب نبود، آبرسانی به مجتمع روستایی جندابه با وقفه انجام می شد.
«رضا دوستی» یکی از این خیرین که بازنشسته آموزش و پرورش است درخصوص نقش خیرین و همکاری روستائیان برای آبرسانی به مجتمع روستایی جندابه گفت: برای این که آب وآبادانی به روستاهای‌مان برگردد و شاهد شادی و سرزندگی اهالی روستا باشیم باید تلاش می‌کردیم. این کمک‌ها فقط مالی هم نبود. هر کسی هر کمکی که می توانست انجام می‌داد. یکی به عنوان نیروی کار، دیگری با در اختیار گذاشتن ماشین‌آلات و خودروهای سبک و سنگین و خلاصه هرکسی می‌خواست نقشی در آبادانی روستاها داشته باشد. شاید مهم‌ترین عامل هم خواست مردم بود که موجب رسیدن آب به روستاهای مجتمع جندابه شد و مردم هرآن چه داشتند در طبق اخلاص گذاشتند و این شد که توانستیم زیرساخت‌های تامین آب شرب را برای اهالی این روستاها در زمان مقرر مهیا کنیم. امیدوارم این رویکرد که توام با همکاری و همیاری خیرین و اهالی روستا با مسئولان بوده الگویی باشد برای دیگر روستاها تا آن‌ها هم بتوانند در کمترین زمان به آب شرب پایدار دست یابند.
روستاها باید حفظ شوند؛ پرآب و زنده
خشکسالی اگر برای مردم ساکن در شهرها یک درد است، برای روستائیان هزار درد است چرا که بی‌آبی و به دنبال آن از بین رفتن زمینه اشتغال و تولید در روستاها، منجر به شتاب گرفتن سیر مهاجرت به شهرها و خالی شدن روستاها از سکنه می شود.
استقرار جمعیت روستایی کشور در مناطق محل سکونت‌شان به لحاظ نقش‌های مهمی که آن‌ها بر عهده دارند بسیار حائز اهمیت است. روستاها باید باقی بمانند؛ هم زنده و هم باطراوت. روستا، بهشت کوچک در زمین است و مردمش، همه از تبار باران و مهرورزی. درختان روستا رو به خورشید است و ستارگانش پر فروغ. نور مهتابش بی‌مانند و مردانش بهشتی. بوی گل می‌دهند و نور. نه غروری و نه ستمی. همه مهر است و داد و دوستی. مزارعش سرسبز است، درختانش پر بار و همه‌جایش سبز و شاید قطعه‌ای از بهشت.